خیلی از ما نمی دانیم بیماری ام اس(MS) چیست و اطلاعات ناقصی به صورت جسته و گریخته از این بیماری داریم . این فیلم که توسط باما گروپ تهیه شده ،شما را با این بیماری بیشتر آشنا می کند .
انیمیشن و صدا : سپیده رشیدی
Multiple sclerosis) MS) یک بیماری ناتوانکننده است که مغز و نخاع را تحت تاثیر قرارداده و باعث از دستدادن کنترل، دید، تعادل و حواس میشود.در بیماری ام اس(MS)، سیستم ایمنی بدن به مغز و نخاع ( دو جزء مهم که وظیفه ی کنترل سیستم مرکزی اعصاب را دارند) حمله کرده و باعث فلج شدن و از کارافتادگی اندام ها میشود.
سیستم مرکزی اعصاب از میلیونها عصب تشکیل شده که وظیفه انتقال پیامها بین مغز و اجزاء بدن را به عهده دارند.این اعصاب پوشیده از لایهای محافظ بنام myelin (نوعی چربی) است که از تداخل اعصاب باهم جلوگیری مینماید.مانند کاری که لایه محافظ سیمهای الکتریکی انجام میدهد.
در بیماری ام اس(MS) سیستم ایمنی بدن شروع به آسیب رساندن به این جربی ها کرده و با این کار باعث میشود، انتقال پیام توسط این اعصاب مختل شده و مغز قدرت کنترلی خود را بربدن از دست دهد.
به این اختلال، بیماری خودایمنی نیز میگویند. بیماری های خودایمنی بیماری هایی هستند که در آنها سیستم ایمنی بدن که وظیفهشان حفاظت از بدن و نابودکردن آسیب رسانهای خارجی همچون باکتری هاست، اشتباها به بافتهای بدن حمله مینمایند. در این شرایط بدن فلج و ناتوان میشود.
علائم و نشانههای ام اس(MS) بسیار متفاوت بوده و به شدت و محل آسیب بستگی دارد.
این علائم شامل:
ضعف و یا بی حسی و خواب رفتگی یا سوزن سوزن شدن در یک یا تعدادی از اعضای بدن
خستگی مفرط
سرگیجه
لکنت زبان
شک الکتریکی گردن و سر در هنگام بعضی حرکات خاص سر
لرزش بدن و یا عدم هماهنگی بدن
رعشه، عدم تعادل و راه رفتن لرزان
اختلال در عملکرد مثانه و رودهها
عوامل زیر میتوانند خطر ابتلای شما به ام اس(MS) را افزایش دهند:
سن: ام اس(MS) ممکن است در هر سنی بروز کند ولی شیوع آن در افراد بین 18 تا 60 سال بیشتر است.
جنسیت: خطر ابتلای زنان به این بیماری تقریبا دو تا سه برابر مردان است.
استعمال دخانیات
سابقهی فامیلی: اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر شما به ام اس مبتلا بودهاند، خطر ابتلای شما به این بیماری نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
نژاد: افراد سفیدپوست بیشتر در معرض خطر برای ابتلا به این بیماری قرار دارند. افراد آسیایی، آفریقایی و یا بومیان آمریکا، کمترین خطر را دارند.
آبوهوا: ام اس (MS) در افرادی که در آبوهوا های معتدل زندگی میکنند شایعتر است.
برخی بیماریهای خود ایمنی خاص: بیماریهای تیروئیدی، دیابت نوع 1 و یا بیماریهای التهاب روده.
عوارض:
افراد مبتلا به ام اس (MS) ممکن است به عارضههای زیر نیز دچار شوند:
گرفتگی یا اسپاسم عضلانی
فلج، معمولاً در پاها
مشکلات مربوط به مثانه، رودهها و فعالیتهای جنسی
تغییرات ذهنی مانند فراموشی و نوسانات خلقوخوی
افسردگی
بیماری صرع
تشخیص :
آزمایش مخصوصی برای تشخیص ام اس وجود ندارد و روش تشخیص آن بهصورت رد کردن احتمال وجود عارضههای دیگر با علائم و نشانههای مشابه میباشد. به این روش، تشخیص افتراقی گفته میشود.
احتمالاً پزشک شما با سؤال در مورد سوابق پزشکی و معاینهی کامل فیزیکی فرایند تشخیص را آغاز میکند. سپس ممکن است موارد زیر را برای شما تجویز کند:
آزمایش خون: بهمنظور کمک به رد احتمال عارضههای دیگر با علائم مشابه ام اس. آزمایشات مخصوص برای تشخیص نشانههای بیماریام اس، هماکنون در دست طراحی بوده و ممکن است بتوانند به تشخیص این بیماری کمک شایانی بکنند.
بررسی مایع نخاع
متخصص مغز و اعصاب با گرفتن مایع مغزی نخاعی از درون نخاع (در پشت کمر) و بررسی آن می تواند بیماری ام اس را تشخیص دهد. این کار می تواند بر اساس تجویز پزشک و در مطب او با بیهوشی خفیف انجام گیرد ( به صورت سرپایی).
حتما این کار باید تحت نظر و تجویز متخصص مغز و اعصاب انجام گیرد، در غیر این صورت فرد با مشکلات زیادی روبرو خواهد شد .
اسکن MRI: از مغز و نخاع میتواند ضایعههای ایجادشده در اثر ام اس را مشخص کند. ممکن است نوعی مادهی حاجب (کنتراست زا) بهمنظور مشخص شدن ضایعههای ایجادشده در اثر ام اس فعال، بهصورت وریدی به شما تزریق شوند.
ام آر آی مهم ترین و باارزش ترین روش تشخیص ام اس است.
اگر ام آر آی شما طبیعی باشد ،گاهی پزشک در همین مرحله به شما اطمینان می دهد و با شما خداحافظی می کند. گاهی ممکن است با توجه به علایم و یافته های معاینه، شما را تحت نظر بگیرد و توصیه کند چند ماه دیگر یک ام آر آی مجدد بکنید.
در هر صورت با یک ام آر آی نرمال شما نگران بیماری ام اس نباشید.
متاسفانه گاهی ام آر آی کاملا تمام مشخصات لازم برای تشخیص قطعی ام اس را دارد. در این حالت که هم یافته های معاینه و هم شرح حال و سیر بیماری با ام اس مطابقت دارد ، دیگر به بررسی بیشتر احتیاجی نیست. پزشک توضیحات لازم را می دهد و درمان شما را شروع خواهد کرد.
اما گاهی ام آر آی طبیعی نیست ولی یافته های ام آر آی برای تشخیص قطعی نیز کافی نیستند. در این شرایط است که تصمیم گرفتن برای پزشک شما دشوار است. در این شرایط نیز گفته میشود احتمال ام اس وجود دارد و برای قطعی کردن تشخیص اقدامات دیگری لازم است.اگر اولین حمله باشد برخی پزشکان همان سیاست انتظار و مراقبت یا تحت نظر گرفتن را اتخاذ می کنند. اگر علایم دیگری ایجاد نشد و یا ام آر آی چند ماه بعد شما نرمال بود همچنان شما تحت نظر خواهید بود.
تشخیص نسبی چشم پزشک
چشم پزشکان باید بسیار هوشیار باشند و به محض اینکه ، به ام اس فردی مشکوک شدند برای بررسی بیشتر او را به متخصص اعصاب ارجاع دهند.
تقریبا 90 درصد افراد مبتلا به بیماری ام اس از تاری دید و دوبینی و مشکلات بینایی رنج می برند.
ام اس مانع زندگی عادی نمیشود
درمان بیماری ام اس راه حل قطعی ندارد.
متاسفانه اغلب افراد تصور میكنند اماس به معنای ناتوانی كامل فرد است و تنها تصویری كه از مبتلایان به اماس در ذهن آنها نقش میبندد، فردی است كه روی صندلی چرخدار نشسته و توانایی حركت ندارد. در حالی كه بسیاری از بیماران میتوانند زندگی عادی خود را بدون هیچ مشكلی ادامه دهند.
بیماری «ام اس» غیر واگیر و یک اختلال مادام العمر در سیستم ایمنی خودکار بدن است و این بیماران با تشخص به هنگام می توانند همانند دیگر افراد زندگی عادی داشته و حتی ازدواج کنند و باردار شوند.